Στο καρναβάλι της Πάτρας...

Παπάς ντύθηκε Αγιατολάχ... Μια ολοκληρωμένη ανάλυση για την πλάγια αξίωση του Εφραίμ να μην γίνει αντικείμενο σάτιρας Γράφει ο Πατρινός . Τη...

Παπάς ντύθηκε Αγιατολάχ...

Μια ολοκληρωμένη ανάλυση για την πλάγια αξίωση του Εφραίμ να μην γίνει αντικείμενο σάτιρας

Γράφει ο Πατρινός
.
Την περασμένη Παρασκευή το Μονομελές Πρωτοδικείο Πατρών αποφάσισε να απορρίψει την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων που κατέθεσε ο σύλλογος «Άγιος Μάρκος ο Ευγενικός» και αφορούσε το άρμα του μοναχού Εφραίμ που θα παρελάσει στο καρναβάλι της Πάτρας. Η αίτηση απορρίφθηκε για τυπικούς λόγους αφού στρεφόταν κατά του Δήμου Πατρέων, ενώ φορέας υλοποίησης και διαχείρισης των καρναβαλικών δράσεων είναι η Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Πάτρας. Λόγω της απόρριψης της αίτησης για τυπικούς λόγους το δικαστήριο δεν είχε την ευκαιρία να εξετάσει την ουσία του θέματος και αποφανθεί επί των ισχυρισμών των μελών του συλλόγου. Για το λόγο αυτό θα επιχειρήσουμε μια...
εξέταση του αιτήματος και των ουσιαστικών ισχυρισμών των μελών του συλλόγου.
1) Τα μέλη του συλλόγου ζήτησαν να μην παρελάσει το άρμα με τον Εφραίμ. Το αίτημα αυτό και χωρίς να εξετάσουμε του ουσιαστικούς ισχυρισμούς τους είναι απαράδεκτο. Το δημιούργημα αυτό εντάσσεται στην αφηρημένη έννοια της τέχνης. Η τέχνη και τα προϊόντα αυτής προστατεύονται από ρητή διάταξη του συντάγματος. Σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ. 1 εδ. 1 του Συντάγματος «η τέχνη είναι ελεύθερη, η δε ανάπτυξη και προαγωγή αυτής αποτελεί υποχρέωση του κράτους». Τέχνη κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, είναι κάθε δημιουργική έκφραση της ανθρώπινης φαντασίας. Το άρθρο 16 παρ. 1 δεν υπάγει την ελευθερία της τέχνης σε κανενός είδους περιορισμούς. Αυτό εν προκειμένω σημαίνει ότι δεν μπορούν να ληφθούν ούτε προληπτικά, ούτε κατασταλτικά μέσα που να περιορίζουν το δικαίωμα στην ελευθερία της τέχνης. Το αίτημα να μην παρελάσει το άρμα συνιστά προληπτικό μέτρο, δια ροπάλου απαγορευμένο από το σύνταγμα. Όποιος προσβάλλεται από ένα έργο τέχνης και υπό αυστηρές προϋπόθεσης, μπορεί να απαιτήσει μόνο χρηματική ή άλλου είδους ικανοποίηση όπως δημοσίευμα σε εφημερίδα.
2) Τα μέλη του συλλόγου ζήτησαν την απόσυρση του άρματος και χρηματική ικανοποίηση 10.000.000ευρώ διότι προσβάλλεται η προσωπικότητα του Εφραίμ από αυτό. Το αίτημα αυτό είναι επίσης απαράδεκτο και ο ισχυρισμός επίσης. Το δικαίωμα στην προσωπικότητα είναι προσωποπαγές και δεν είναι δεκτικό αντιπροσώπευσης. Αυτό σημαίνει ότι μόνο ο προσβληθείς μπορεί να επικαλεστεί προσβολή της προσωπικότητας του. Μόνο ο Εφραίμ εν προκειμένω, μπορεί να επικαλεστεί αυτόν τον λόγο – εάν παραπέρα θα γίνει δεκτός ή όχι είναι άλλη συζήτηση. Εάν επικρατήσει η λογική των ιερέων ο καθένας θα στρέφεται κατά του οποιουδήποτε για κάτι που είπε σε έναν τρίτο, π.χ. με βρίζει κάποιος για το μέγεθος της μύτης μου και ένας τρίτος που το μαθαίνει στην Αλεξανδρούπολη, στρέφεται κατά αυτού που με έβρισε, και ζητά για τον εαυτό του χρηματική ικανοποίηση. Από το συγκεκριμένο αίτημα καταλαβαίνει κανείς το εν γένει σκεπτικό των μελών του συλλόγου.
3) Τα μέλη του συλλόγου ζήτησαν την απόσυρση του άρματος και χρηματική ικανοποίηση 10.000.000ευρώ διότι στο άρμα ο Εφραίμ αναπαρίσταται με ράσα και είναι ιερέας. Για το λόγο αυτό, αφού και αυτοί είναι ρασοφόροι και ιερείς, προσβάλλεται η προσωπικότητάς τους. Το αίτημα αυτό είναι επίσης απαράδεκτο και ο ισχυρισμός επίσης. Δεν μπορεί να θεωρηθεί κατ’ αντικειμενική κρίση ότι προσβάλλεται η προσωπικότητα των ιερέων από ένα άρμα που αναπαριστά έναν άλλο ιερέα και όχι αυτούς τους ίδιους. Δεν μπορεί να θεωρηθεί κατ’ αντικειμενική κρίση ότι επιφέρει προσβολή της προσωπικότητας ένα προϊόν τέχνης, που κινείται στο χώρο του παράδοξου της αλληγορίας και της φαντασίας, ώστε να μην εκλαμβάνεται τοις μετρητοίς και να θεωρείται ότι αποβλέπει σε προσβολή της προσωπικότητας, ενός προσώπου που το ίδιο δεν αναπαρίσταται σε αυτό, με μόνο κριτήριο ότι ακολουθούν τον ίδιο ενδυματολογικό κώδικα και ασκούν το ίδιο λειτούργημα (επάγγελμα ή λειτούργημα;). Εάν αυτό το σκεπτικό γίνει δεκτό τότε κινδυνεύουμε να βρεθούμε προ της απολύτου απαγορεύσεως του δικαιώματος της έκφρασης εν γένει. Έτσι ένας οποιοσδήποτε δημοσιογράφος θα απαιτήσει την απόσυρση ή χρηματική ικανοποίηση για τη μη απόσυρση επειδή θα παρελάσει και άρμα με τον Αυτιά. Ένας πολιτικός θα μπορούσε να ζητήσει το ίδιο γιατί θα παρελάσει και ο Ρουσόπουλος ή ο κυβερνητικός εκπρόσωπος της οποιασδήποτε χώρας επίσης το ίδιο γιατί θα παρελάσει και άρμα Αντώναρος ή ο δήμαρχος οποιασδήποτε πόλης, αφού θα παρελάσει άρμα με τον Φούρα, τον δήμαρχο Πατρέων. Η λογική αυτή εκτός της περίπτωσης του καρναβαλιού θα μπορούσε να επεκταθεί και αλλού. Έτσι ένα μέλος μια κοινωνικής ομάδας να ζητά περιοριστικά της έκφρασης μέτρα, κατά κάποιου καλλιτέχνη ή του οποιουδήποτε ασκεί κριτική σε ένα οποιοδήποτε μέλος της κοινωνικής ομάδας που ανήκει και αυτός, και αυτός ο ισχυρισμός είναι επιεικώς παράλογος.
Αυτοί και πολλοί άλλοι λόγοι μπορούν να προστεθούν όπως για την ανοχή που πρέπει να δείχνουν τα δημόσια πρόσωπα στην κριτική, ή για το δικαίωμα του καλλιτέχνη στην ελεύθερη καλλιτεχνική και πνευματική δημιουργία, όπως και ότι φορείς της ελευθερίας της τέχνης, είναι όχι μόνον οι καλλιτεχνικοί δημιουργοί αλλά και τα πρόσωπα που απολαμβάνουν (ή εμποδίζονται να απολαύσουν) ένα έργο τέχνης, δηλαδή το κοινό τους (ακροατές, θεατές, αναγνώστες, αγοραστές συμμετέχοντες στο καρναβάλι κ.ο.κ.) και συνεπώς το επικαλούμενο δικαίωμα προσωπικότητας των μελών του συλλόγου συγκρούεται και μ’ αυτό των λοιπών πολιτών - στην ελεύθερη απόλαυση των προϊόντων τέχνης του καρναβαλικού εργαστηρίου - που κατοχυρώνεται συνταγματικά επίσης ως εκδήλωση και αυτό της προσωπικότητας, σε μια δε δημοκρατική κοινωνία, όπως καθορίζεται από το Σύνταγμα ως προς τη νομική έκφανσή της η ελληνική κοινωνία, δεν μπορεί να θεωρηθεί επιτρεπτό να επιβάλλεται στους άλλους τι πρέπει να δουν που να συμμετάσχουν ή όχι. Επίσης η δικαιολογία ότι οι περισσότεροι Έλληνες είναι χριστιανοί ορθόδοξοι οπότε πρέπει να μην προβάλλουμε κάτι που θα τους ενοχλήσει δεν ευσταθεί διότι το κράτος μας λειτουργεί με το σύνταγμα και όχι με το ευαγγέλιο.