Με τα μέσα που την προκάλεσαν...

...θα αντιμετωπισθεί η κρίση; . Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου . Δύο είναι τα χαρακτηριστικά του κλίματος που επικρατεί σχετικά με την οικονομική...

...θα αντιμετωπισθεί η κρίση;
.
Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου
.
Δύο είναι τα χαρακτηριστικά του κλίματος που επικρατεί σχετικά με την οικονομική κρίση που, πραγματικά η φανταστικά σε ορισμένες περιπτώσεις -σαν προιόν βασικά του φόβου που καλλιεργούν τα ΜΜΕ - , κυριαρχεί στις ημέρες μας. Το ένα είναι η περίπου παγιωμένη βλακώδης συναίνεση πως ήσαν οι «ασύδοτες» αγορές και ο «άπληστοι» τραπεζίτες που την προκάλεσαν. Και το άλλο αφορά στην πεποίθηση πως μοναχά με το ξόδεμα δισεκ. από τα κρατικά ταμεία σε παροχές, δημόσιες επενδύσεις και εύκολα δάνεια μπορεί η κρίση αυτή να αναχαιτισθεί.
Είμαι απόλυτα σίγουρος πως και οι δύο αντιλήψεις είναι βαθύτατα λαθεμένες. Η δεύτερη, διότι από πουθενά δεν αποδεικνύεται πως οι βαριές εκταμιεύσεις δημόσιων πόρων στα μαύρα ταμεία της κρίσης φέρνουν το παραμικρό θετικό αποτέλεσμα. Κι επειδή είναι ολοφάνερο πως η μεθοδολογία που οδήγησε στην κρίση χρησιμοποιείται για κάποια πιθανή έξοδο από αυτή.
Από την άλλη μεριά, η κατεστημένη πιά αντίληψη για μια κρίση που προκλήθηκε από...
την ασύδοτη δήθεν λειτουργία ενός αρπαχτικού καπιταλισμού γυρίζει ουσιαστικά την οικονομία ανάποδα – με το κεφάλι δηλ. κάτω και τα πόδια επάνω. Επανειλημμένα έχω εξηγήσει γιατί την κρίση την προκάλεσαν οι μεγάλες κρατικές παρεμβάσεις στην αγορά στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ. Αντί απάντησης εισέπραξα αφορισμούς, από άσχετους ουσιαστικά με το θέμα, πως είμαι δογματικός σαν Σταλινικός κομμουνιστής!!
Παρακάτω λοιπόν είναι η γνώμη ενός πασίγνωστου και βραβευμένου αμερικανού οικονομολόγου, του Thomas Sowell (Upside Down Economics, Hoover Institute, 2009). Ελπίζω να μην κατηγορηθεί κι’ αυτός για δογματικό σταλινισμό από ντόπιους «ειδικούς». Με βάση τον ειδικό νόμο Community Reinvestment Act του 1977 , ισχυρίζεται ο Sowell, η λιγότερο ριψοκίνδυνη και περισσότερο σίγουρα επικερδής τραπεζική επιχείρηση στην Αμερική, τα στεγαστικά δάνεια, έγινε σάκος με φασόλια. Το ουσιαστικό σκεπτικό του νόμου υπήρξε πως οι γραφειοκράτες και οι πολιτικοί γνώριζαν καλύτερα από τους τραπεζίτες και τους ειδικούς στη στεγαστική πολιτική σε ποιούς και πως έπρεπε να εκδίδονται δάνεια τέτοιας μορφής.
Η ουσία του νόμου ήταν η υποχρέωση των τραπεζών να δίνουν δάνεια ανεξάρτητα από εγγυήσεις και την οικονομική επιφάνεια των ενδιαφερομένων δανειοληπτών. Στα μέσα της δεκαετίας του ’90 το H.U.D., Department of Housing and Urban Development, επέβαλε στους δανειστές (Τράπεζες και Στεγαστικές Εταιρίες) την υποχρέωση να αποδεικνύουν με σκληρά στοιχεία πως ήσαν απόλυτα συνεπείς στις παραπάνω διατάξεις του νόμου. Αυτό που απαιτούσε το Υπουργείο Οικισμού (H.U.D) ήταν αποδείξεις πως δάνεια χορηγούνταν σε χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων δικαιούχους στο ύψος που το κράτος απαιτούσε ακόμη κι αν αυτό επέβαλε την εφαρμογή κριτηρίων «καινοτομικών κι’ αρκετά ελαστικών». Μάλιστα οι αρχές (της υποτιθέμενα ανεξέλεγκτης κι’ ασύδοτης αγοράς) άρχισαν να ασκούν αγωγές κατά των ιδρυμάτων που ενέκριναν δάνεια σε λευκούς υψηλών εισοδημάτων αντί για την δανειοδότηση μαύρων χαμηλών εισοδημάτων και άνευ ακόμη εγγυήσεων.
Η πορεία από εκεί και κάτω προς την οικονομική καταστροφή δεν ήταν δύσκολη. Τα δάνεια αυτά είχαν έμμεσα την εγγύηση των ελεγκτικών μηχανισμών του κράτους (Federal Agency for Housing Enterprise Oversight). Oι επενδυτικές τράπεζες τα ενέταξαν στα χρηματοπιστωτικά τους προιόντα κι’ άρχισαν να τα πωλούν σε ολόκληρη σχεδόν την υφήλιο σαν εγγυημένου περίπου εισοδήματος... Όταν έσκασε η στεγαστική φούσκα ήρθαν τα πάνω κάτω…
Κι όμως υπάρχουν φωνές σήμερα που επιμένουν πως η έξοδος από την κρίση δεν μπορεί παρά να είναι ίδια με την πολιτική με την οποία μπήκαμε σ’ αυτή. Να κρατικοποιήσουμε δηλ. τράπεζες μοιράζοντας δάνεια, μέσω κρατικών ουσιαστικά γραφειοκρατών, που κανένας λογικός τραπεζίτης δεν θα ενέκρινε λόγω αφερεγγυότητας του σχετικού δανειολήπτη. Καινούργια χρέη δηλ., νέες φούσκες κι άλλες χρεοκοπίες.
Πως βλέπουν ορισμένο μέσα από τέτοιες πολιτικές την έξοδο από την κρίση μου είναι αδύνατον να το καταλάβω. Αλλά η κοινή γνώμη είναι σχεδόν ήδη διαμορφωμένη. Και η καταστροφή περιμένει στη γωνία. Να κατασπαράξει πρώτους αυτούς με τις μεγαλύτερες ανάγκες. Που την φοβούνται και περισσότερο…