«Κεκλεισμένων των θυρών»...

Oι Corleone της Δημόσιας Διοίκησης . Γράφει ο Αλέξανδρος Πιστοφίδης . Δεν υπάρχει κανείς που να αμφισβητεί , πως η ελεύθερη ανταλλαγή απόψ...

Oι Corleone της Δημόσιας Διοίκησης

.

Γράφει ο Αλέξανδρος Πιστοφίδης

.

Δεν υπάρχει κανείς που να αμφισβητεί, πως η ελεύθερη ανταλλαγή απόψεων και ιδεών αποτελεί τη βάση ανάπτυξης και εξέλιξης των κοινωνιών. Απομονωμένες, κλειστές και ξενοφοβικές κοινωνίες χαρακτηρίζονται από οπισθοδρομικότητα, αναχρονισμό και δεσποτισμό. Δεν υπήρξε κοινωνία, που από μόνη της, μέσα στην απομόνωση να δημιούργησε αξιόλογο πολιτισμό. Αθήνα και Σπάρτη αποτελούν τα δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Για την πρώτη δεν χρειάζεται να πούμε πολλά. Η απομονωμένη και ξενοφοβική Σπάρτη, εκτός του ποιητή Τυρταίου, που κι εκείνος ήταν μάλλον από τη Ιωνία, δεν έχει να παρουσιάσει τίποτα αξιόλογο στα γράμματα και στις τέχνες. Ότι ξέρουμε για την Σπάρτη το έχουμε μάθει από μη σπαρτιάτες. Δίχως τον Ηρόδοτο και τον Σιμωνίδη δε θα ξέραμε σήμερα ούτε για τους 300 του Λεωνίδα. Στις σοβινιστικές μέχρι ακραία ρατσιστικές αντιλήψεις πως τάχα «οι έλληνες τα δημιούργησαν όλα μόνοι τους», την απάντηση την δίνει ο ίδιος ο Πλάτων: ««ό,τι περ αν Έλληνες Βαρβάρων παραλάβωσι, κάλλιον τούτο εις τέλος απεργάζονται». Οι ιδιοφυείς πρόγονοί μας ήξεραν να δίνουν αλλά και να παίρνουν δημιουργώντας κάτι καλύτερο. Αυτό λοιπόν που ήξεραν πολύ καλά οι αρχαίοι έλληνες, αυτό που έμαθαν οι δυτικοί, οι ιάπωνες ακόμη και οι κινέζοι, αυτό που διδάσκει το σύγχρονο μάνατζμεντ, να διαδίδεις και να διαχέεις την πληροφορία και τη γνώση για το κοινό καλό, οι νεοέλληνες το πέταξαν στα σκουπίδια. Εχω εργαστεί στο γερμανικό και στο ελληνικό δημόσιο και θα μπορούσα να αναφέρω πολλά προσωπικά παραδείγματα για τη διάχυση της πληροφορίας στη Γερμανία και για τον «στραγγαλισμό» της στη χώρα μας. Δεν θα είχε όμως κανένα νόημα διότι θα μετέφερε μια εσφαλμένη εντύπωση. Πως τάχα αυτές είναι μεμονωμένες περιπτώσεις. Όχι, μπορεί να υπάρχουν πολλές εξαιρέσεις, όμως ο κανόνας είναι η παρεοκρατία, τα στεγανά, η δυσπιστία προς τους άλλους και η μυστικοπάθεια. Μπαίνεις νέος σε μια δημόσια υπηρεσία με όρεξη να συνεισφέρεις και μέχρι να σε ξεσκονίσει, να σε δοκιμάσει και να σε ταξινομήσει (λες και είσαι φυτό ή ζώο) η κυρίαρχη παρέα-κλίκα, σου συμπεριφέρεται σαν να είσαι ξένος πράκτορας. Ο πρώτος κανόνας που μαθαίνεις είναι: «μην ανοίγεις όλα τα χαρτιά σου». Παρέες-κλίκες, με κομματικούς ή δεσμούς τρίτου είδους, χρησιμοποιούν την αποκλειστικότητα της πληροφορίας και της πρόσβασης στις αποφάσεις για το δικό τους συμφέρον, αποκλείοντας οποιονδήποτε που δεν είναι μυημένος στον κοινό σκοπό της αρπαχτής. Παρέες με «άνωθεν κάλυψη» καταπνίγουν και τιμωρούν κάθε ηθική παρόρμηση, φαντασία και δημιουργικότητα ικανών στελεχών που ανήκουν στους απ έξω, στους εκτός των θυρών. Για την κλειστή παρέα που λειτουργεί με κανόνες ομερτά, υπάρχει ένας ρόλος να επιτελεστεί, μια δουλειά να γίνει…Η κοινή παρανομία και η συνωμοσία είναι οι ισχυρότεροι δεσμοί. Δε «ρίχνουμε» τους «συντρόφους» της παρανομίας. Οι κανόνες επαγγελματικής δεοντολογίας που πρέπει να τηρηθούν είναι ιεραρχημένοι κάτω από το συμφέρον της παρέας-κλίκας. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη συμφορά σε έναν οργανισμό από το να μη χρησιμοποιείται όλο το ανθρώπινο δυναμικό ενορχηστρωμένα για το μεγαλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Η πληροφορία, ειδικά όταν κρύβει δυνατότητα χρηματισμού, μένει ερμητικά κλειστή στον πυρήνα της παρέας. Ετσι δεν εκπλήσσει πλέον κανέναν όταν όλα χαρακτηρίζονται από την ασυνέχεια το ανακόλουθο και την αποσπασματικότητα, δηλαδή την αναποτελεσματικότητα.

Πηγή της Μάστιγας οι «έμπιστοι πραιτωριανοί». Εργαζόμενος σαν τεχνικός σύμβουλος σε ένα υπουργείο που διαχειριζόταν τεράστια κονδύλια, έγραψα μια έκθεση με προτάσεις και πήγα να την παραδώσω στο γενικό γραμματέα. Μετά από μια σύντομη συνομιλία και αφού είδα πως με κοιτούσε με ένα ψυχρό ύφος Δον Κορλεόνε, ενώ μπήκε ενδιάμεσα ένα συνάδελφος και του είπε κάτι στο αυτί, πήρα πάλι την έκθεση και βγήκα από το γραφείο του. Μετά από συνολικά 11 μήνες και ενώ είχα σύμβαση δύο ετών, μου έδωσαν να καταλάβω πως ήμουν ανεπιθύμητος. Το ίδιο ακριβώς συνέβη προσφάτως με τη σύζυγό μου η οποία εργαζόταν σε έναν οργανισμό του Υπουργείου Παιδείας για την Εκπαίδευση των Εκπαιδευτικών (ΟΕΠΕΚ)..

Πως έγινε και ο έλληνας, αυτός ο ανοιχτός, αυθόρμητος και κοινωνικός στις εν γένει δραστηριότητές του, στη δουλειά του να συμπεριφέρεται αγοραφοβικά, συνωμοτικά, με μυστικότητα και δυσπιστία;

Η αιτία όλων των κακών είναι το κράτος των έμπιστων αλλά ανίκανων πραιτωριανών-κουμπάρων της παρέας, όπου η ομαδική δουλειά υποκαταστάθηκε από την κλίκα. Αλλάζει ο υπουργός του ιδίου κόμματος και αίφνης αλλάζουν όλοι οι πρόεδροι και διευθυντές των υφιστάμενων οργανισμών, λες και όλοι οι προηγούμενοι ήταν άχρηστοι. Ασκείται κριτική σε υπουργούς και δημάρχους ότι τοποθετούν γύρω τους φιλικά ή συγγενικά τους πρόσωπα, φαινόμενο αδιανόητο σε δυτικοευρωπαϊκές χώρες, και η επίσημη απάντηση είναι πως χρειαζόμαστε άτομα εμπιστοσύνης, λες και διαχειρίζονται μαγαζιά τους. Αλλά ακόμη και μαγαζιά τους να διαχειρίζονται, ποιος σύγχρονος επιχειρηματίας τοποθετεί σε σημαντικές θέσεις ανίκανους συγγενείς του και όχι έμπειρα και ικανά στελέχη; Μόνο αν έχει κάτι πονηρό κατά νου. Με λίγα λόγια, οι υπόλοιποι έλληνες, όσο ικανοί κι αν είμαστε, αν δεν ανήκουμε στη φαμίλια είμαστε ύποπτοι, λες και είμαστε πράκτορες ξένων υπηρεσιών. Αν μελετήσει κανείς σε βάθος τα οικονομικά σκάνδαλα, θα διαπιστώσει ότι όλα σχεδόν έχουν σαν κοινό παρονομαστή την ιδιαιτερότητα του νεποτισμού και της κλίκας.

Μέσα σε αυτό το κλίμα, η ευθύνη του απλού δημοσίου υπαλλήλου απέναντι στο σύνολο της κοινωνίας έχει γίνει το σπανιότερο αγαθό. Το αποτέλεσμα είναι η αποστασιοποίηση, η αδιαφορία και το κλείσιμο μέσα στο καβούκι μας. Αυτό ακριβώς που επιδιώκουν τα τρωκτικά της δημόσιας διοίκησης ώστε να αλωνίζουν ανενόχλητα σαν στο σπίτι τους. Εκνευρίζομαι αφάνταστα όταν βλέπω πολιτικούς των δύο μεγάλων κομμάτων, που εγκατέστησαν αυτό το καθεστώς των πραιτωριανών-κουμπάρων, να κριτικάρουν κακώς κείμενα της δημόσιας διοίκησης και των ΔΕΚΟ, σαν όλα αυτά να δημιουργήθηκαν από το Θεό. Εκνευρίζομαι αφάνταστα όταν βλέπω υπουργούς να μιλούν με περιφρόνηση για τους «ανίκανους των ρετιρέ των ΔΕΚΟ», που εκείνοι τοποθέτησαν. Η ελληνική δημόσια διοίκηση είναι μια στεγανή κοινωνία-κλίκα, κεκλεισμένων των θυρών. Δίχως τους πραιτωριανούς δεν θα ήταν εύκολη καμία διαπλοκή. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, κάθε αναφορά για επανίδρυση του κράτους φαντάζει σαν ωμή φάρσα. Αυτό το κράτος, για τους περισσότερους από εμάς, είναι ξένο σώμα και αυτό είναι το τραγικότερο απ όλα.

-----------------------------------------------------