Καλή χρονιά και ό,τι δεν επιθυμείτε...

... . Του Στέφανου Βέγα . Ο Ηράκλειτος είχε πει ότι δεν είναι το καλύτερο για τους ανθρώπους να τους συμβαίνουν όσα επιθυμούν, ενώ ο Μέναν...

....
Του Στέφανου Βέγα
.
Ο Ηράκλειτος είχε πει ότι δεν είναι το καλύτερο για τους ανθρώπους να τους συμβαίνουν όσα επιθυμούν, ενώ ο Μένανδρος ευχόταν για τον εαυτό του όχι όσα επιθυμεί, αλλά όσα τον συμφέρουν. Και ο Διογένης, απευθυνόμενος σε κάποιον που εκλιπαρούσε μιαν εταίρα τού είπε: “τι θέλεις, ταλαίπωρε, να πετύχεις εκεί που η αποτυχία είναι το καλύτερο;”
Ο Σωκράτης πηγαίνει ακόμη παραπέρα. Όταν του ελέχθη πως είναι μέγα να πετυχαίνει κανείς όσα επιθυμεί, απάντησε πως ακόμη μεγαλύτερο είναι να μην επιθυμεί καν. Αυτό, το μεγαλύτερο, ο Επίκτητος το συνιστά ως αίτημα προς τους θεούς: την απαλλαγή από την επιθυμία.
Το πρόβλημα όσων επιθυμεί και εύχεται ο άνθρωπος ερευνάται από τον Πλάτωνα στο έργο του “Αλκιβιάδης ΙΙ”. Ο Σωκράτης είδε τον Αλκιβιάδη πορευόμενο να προσευχηθεί και να προσφέρει θυσία σε κάποιον θεό και του επέστησε την προσοχή μη ζητήσει μεγάλα κακά, νομίζοντας πως είναι αγαθά, και οι θεοί λάχει να είναι σε χρόνο που δίνουν όσα ζητούν οι άνθρωποι.
Για πολλούς η ευχή αποδείχθηκε κατάρα και παλινωδούν και “ανεύχονται”, εύχονται να ακυρωθούν όσα είχαν παρακαλέσει.
Ο Σωκράτης επικαλείται κάποιον ποιητή, που εύχεται στον Δία να μας δίδει τα αγαθά είτε τα ζητάμε είτε όχι (“και ευχομένοις και ανεύκτοις”) και να απομακρύνει τα κακά, ακόμη κι αν τα ζητάμε.
Ευχόμενοι εις εαυτούς και αλλήλους ικανοποίηση ατομικών επιθυμιών, οδεύομε όχι μόνον αντιθρησκευτική αλλά και αφιλοσόφητη οδό. Εφόσον αγνοούμε και οπωσδήποτε δεν ελέγχομε τη γονιμότητα του επιθυμητού, αν θα γεννήσει ωφέλεια ή όλεθρο, είναι άτοπη η ευχή για την πραγματοποίησή του.
Έτσι κι αλλιώς βέβαια, η ευχή δεν έχει καμιά αποτελεσματικότητα, μια φιλοφρόνηση είναι και μιαν αγαθή διάθεση εκφράζει. Η φιλοφρόνηση όμως και η διάθεση διαμορφώνουν μια νοοτροπία στον ευχόμενο και τον αποδέκτη της ευχής. Και υπό την έννοια αυτή δεν είναι αναποτελεσματική. Μας ερεθίζει σε τυφλόν αγώνα για να πετύχομε τα ασύμφορα.
Λοιπόν, καλή χρονιά και ό,τι δεν επιθυμείτε, ό,τι θα αποβεί καλό και συμφέρον.